اهمیت و دلیل وجود کتاب عربی و رشتهی زبان و ادبیات عربی در مدارس و دانشگاه ما، به دین و کتاب آسمانی ما برمیگردد. این رشته شناور است، بدین معنا که علاوه بر رشتهی انسانی، از تجربی و ریاضی هم میتوان وارد این رشته شد. اولین شغلی که پس از فارغ التحصیلی از این رشته به ذهن میآید، تدریس است.
اهمیت رشته ی زبان و ادبیات عربی
رشته زبان و ادبیات عربی در کشور ما به دلیل دین و کتاب آسمانی ما که زبان آن عربی است، اهمیت دارد. در واقع هرچه بیشتر زبان عربی را بدانیم، در نتیجه محتوای قرآن را هم بیشتر می فهمیم، هرچند که برای فهم قرآن، علوم دیگری نیز لازم است. شاید بگویید ما ترجمهی قرآن را داریم، پس در این صورت دیگر به یادگیری زبان عربی نیاز نداریم، در جواب باید بگویم وقتی زبانی به زبان دیگر ترجمه میشود، بسیاری از نکاتی که در آن وجود دارد، ترجمه نمی‌شود. مثلاً فرض کنید بخواهید یک شعر مولانا را به زبان انگلیسی ترجمه کنید، شاید حتی نتوانید نصف زیبایی و مفاهیمی که در شعر وجود دارد و یک فارسی زبان آن را میفهمد، با ترجمه به انگلیسی، به یک انگلیسی زبان بفهمانید. در مورد قرآن هم همین موضوع صادق است، مخصوصاً اینکه عربی زبان ظریف و پر قاعده و قانونی است و نکات بسیار زیادی را در خود جای داده، خداوند هم تا حد زیادی و به بهترین شکل از این قواعد استفاده کرده‌است و ترجمه آن به زبان های دیگر، ما را از این نکات و قواعد محروم می‌کند. شاید خیلی از ما این موضوع را ندانیم اما بیشتر کلماتی که از آنها برای صحبت کردن یا نوشتن استفاده می کنیم، عربی هستند، به عبارت دیگر ما با این زبان عجین شده ایم.
رشته زبان و ادبیات عربی، به دلیل دین و کتاب آسمانی ما اهمیت دارد.
رشته زبان و ادبیات عربی در دانشگاه
در مدرسه، درس عربی از متوسطه اول تا آخر دبیرستان، در کنار سایر دروس قرار دارد، پس همه دانش آموزانی که میخواهند این رشته را در دانشگاه ادامه دهند، با آن آشنایی دارند، اما این را بدانید که این رشته در دانشگاه بسیار عمیق تر و متفاوت با مدرسه می باشد و شامل تاریخ ادبیات عصرهای مختلف، شعر و متن در دوره‌های مختلف، ادبیات تطبیقی، مکالمه، نگارش، نامه نگاری، خلاصه نویسی، ترجمه و... می‌باشد. این رشته زیرشاخه علوم انسانی است، اما محدودیتی برای آن نیست و کسانی که تجربی و ریاضی خواندهاند و کنکور این رشتهها را دادهاند هم میتوانند آن را در دانشگاه بخوانند. به این نکته حتما توجه کنید که وقتی رشته ای را در دانشگاه انتخاب میکنید که مربوط به یک زبان خاص است، مثل عربی یا زبان انگلیسی، باید علاقه بسیار زیادی به آن داشته باشید، چرا که درصد بسیار زیادی از تمام مطالبی که باید در این چند سال دانشگاه مطالعه کنید و حتی منابع تحقیق‌تان هم، به همان زبان می باشد، مخصوصا اینکه این رشته، رشتهی سختی است. قبل از اینکه این رشته را برای دانشگاه انتخاب کنید، حتماً واحد های دانشگاهی که قرار است بگذرانید را ببینید تا با مسیر خود بیشتر آشنا شوید. امکان بورسیه شدن در این رشته وجود دارد، اما مانند بورسیه شدن در هر رشته دیگری، باید سطح علمی بالا، دانشگاه خوب و مقالاتی داشته باشید. دانشگاه علامه طباطبایی یکی از این دانشگاه های خوب است و به علت اینکه روابط بین المللی بالایی دارد، دانشجویان این دانشگاه می توانند بورسیه شوند.
وقتی رشته ای مثل عربی را انتخاب میکنید، باید علاقه بسیار زیادی به آن داشته باشید.
گرایش های ارشد و دکتری برای رشتهی زبان و ادبیات عربی
برای این رشته گرایشهایی وجود دارد، اما گرایش ها در سال‌های مختلف تغییر می کند. ممکن است بعضی از سالها بعضی از گرایش‌ها اضافه شود و در سال‌های بعد دیگر از آن گرایش دانشجویی گرفته نشود. طبق آخرین تغییر، یعنی دفترچهی انتخاب رشتهی کارشناسی ارشد سال ۹۹، برای این رشته گرایش های 'ادبیات عربی'، ' زبان و ادبیات عربی'، ' مترجمی زبان عربی' و 'آموزش زبان عربی' وجود داشت. گرایش 'زبان و ادبیات عربی' کمترین ظرفیت را دارا بود، به طوریکه فقط یک دانشگاه غیر انتفاعی در قم این گرایش را جذب می‌کرد. این گرایش ادامه همان رشته 'زبان و ادبیات عربی' در مقطع کارشناسی است. ' ادبیات عربی' به بررسی آثار ادبی می پردازد، 'مترجمی زبان عربی' هم توانایی ترجمه فارسی به عربی و عربی به فارسی را تقویت می کند، 'آموزش زبان عربی' هم به بررسی و نقد روشهای تدریس عربی می پردازد.
طبق آخرین دفترچهی دکتری، یعنی دکتری ۱۴۰۰، آخرین گرایش هایی که برای این رشته وجود داشت، گرایش 'زبان و ادبیات عربی' و 'مطالعات ترجمه عربی' بود. ظرفیت برای 'زبان و ادبیات عربی' بسیار بالا اما برای 'مطالعات ترجمه عربی' بسیار پایین بود، به طوریکه فقط تعداد محدودی، آن هم در دانشگاه تهران جذب شدند. گرایش 'مطالعات ترجمه عربی' به مطالعه نظریه های مربوط به ترجمه، مخصوصا ترجمهی زبان عربی می پردازد.
این رشته در مقطع ارشد و دکتری دارای گرایشهایی است.
بازار کار رشتهی زبان و ادبیات عربی
بازار کار این رشته در درجه اول معلمی است. در صورت قبول شدن در دانشگاه فرهنگیان به عنوان معلم عربی، کار شما تضمین شده است، اما اگر در دانشگاه فرهنگیان قبول نشدهاید و صرفا رشته زبان و ادبیات عربی را خواندهاید، می‌توانید در آزمون استخدامی شرکت کنید، یا به عنوان معلم حق التدریس در مدارس، مشغول به تدریس شوید، یا به صورت معلم خصوصی یا تدریس آنلاین یا معلم موسسات کنکور این کار را انجام دهید. معلم عربی بودن در موسسات کنکور یا معلم خصوصی، بسیار پر بازده است. زیرا عربی درسی حفظ کردنی نیست که دانش آموز بتواند خودش یاد بگیرد و حتماً به معلم نیاز دارد. مخصوصاً اینکه وقتی معلمان دانش‌آموز را برای کنکور آماده می کنند، به او یک سری قواعد و تکنیک هایی می‌آموزند که بتوانند راحت تر به تست های عربی پاسخ دهد، به همین دلیل دانش آموزان زیادی به کلاس عربی میروند تا این تکنیکهای کنکوری را فرا بگیرند. همانطور که میدانید، برای اینکه معلم موسسات کنکور یا معلم خصوصی شوید که دانش آموزان را برای کنکور آماده می کند، باید دانش بالایی داشته باشید. اگر هم در این رشته ادامه تحصیل دهید، می‌توانید در دانشگاه ها تدریس کنید یا عضو هیئت علمی شوید. شما همچنین می توانید به کار ترجمه کتاب و نشریات و اخبار بپردازید یا در سفارتخانه‌ها و وزارتخانه‌های مختلف مثل وزارت ارشاد اسلامی، در امور فرهنگی مثل سازمان حج و زیارت یا سازمان میراث فرهنگی و جهانگردی مترجم باشید و یا در آزمون قوه قضاییه شرکت کنید و به عنوان مترجم دادگستری، برای دارالترجمه مجوز بگیرید. البته تعداد کسانی که در این آزمون به آنها نیاز می باشد، کم است. در کل بازار کاری این رشته داغ نیست و اینگونه نیست که بعد از فارغ التحصیلی کار برای شما آماده باشد، بلکه نباید ناامید شوید و برای رسیدن به کار دلخواه تان تلاش کنید. یک دانشجوی فارغ التحصیل رشتهی زبان و ادبیات عربی باید با زبان فارسی هم به خوبی آشنا باشد تا زمانی که می‌خواهد مترجم شود، بتواند این کار را به خوبی انجام دهد.
منابع
https://dr-pedram.com/
https://uok.ac.ir/
http://alomoshavere.com/
http://literature.ut.ac.ir/
http://www.kanoon.ir/
https://www.ostadbank.com/
/https://www.imoshavere.com
https://www.iranmodares.com/