رشته مهندسی پلیمر یکی از رشته‌های مهندسی جوان می‌باشد، دارای گرایش‌های مختلفی بوده که با دارا بودن کاربرد گسترده در صنایع مختلف بسیار مورد توجه قرار گرفته است، به خصوص در دنیای امروزی که پلیمرها در همه جا دیده می‌شوند و نقش بسیار اساسی در زندگی روزمره دارند همینطور این رشته دارای آینده شغلی بسیار خوبی است.
معرفی رشته مهندسی پلیمر
رشته مهندسی پلیمر از جمله رشته های پرکاربردی است که با نگاه کردن به اطراف خود می‌توانید نشانه‌هایی از این صنعت را ببینید؛ مواد پلاستیکی (نایلون، ظروف پلاستیکی و ...)، لاستیک، شیشه، بتن، پوشش کابل‌ها و سیم‌ها، رنگها، رزین‌ها، چسب‌ها، بسیاری از لباس‌ها، قطعات تلویزیون، کامپیوتر، ماشین(سپر و داشبورد)، ملامین(ظروف ملامینی)، و بسیاری از محصولات دیگر همه و همه محصولات پلیمری هستند. پس با اندکی تفکر می‌توان فهمید که رشته مهندسی پلیمر از جمله رشته‌هایی می‌باشد که در بسیاری از صنایع دارای کاربرد است، از جمله، صنایع خودرو، صنایع نساجی، صنایع کشاورزی، صنعت ساختمان، صنایع بسته بندی، صنایع بهداشتی و دارویی، صنایع لوازم خانگی، صنایع الکتریکی، صنایع لوازم ورزشی، صنایع نظامی، صنعت حمل ونقل و....
تعریف
رشته مهندسی پلیمر، رشته‌ای می‌باشد که با تکیه بر علوم شیمی و ریاضیات، افراد را برای طراحی، فرمولاسیون، آنالیز و بررسی مواد پلیمری آماده می‌کند.
این رشته برای چه افرادی مناسب است
رشته‌ی مهندسی پلیمر، از زیر مجموعه‌های گروه آزمایشی ریاضی و فیزیک است و برای افراد علاقه مند به دروس شیمی و ریاضی مناسب می‌باشد. علت تاکید بر دو درس شیمی و ریاضی این است که اولا با تسلط بر علم شیمی می‌توان شناخت کاملی از پلیمر پیدا کرد و ثانیا برای یک مهندس، دانستن علم ریاضیات ضروری می‌باشد.
گرایش‌های رشته مهندسی پلیمر
گرایش‌های کارشناسی
صنایع پلیمر: در این گرایش به دانشجویان تولید کلیهی محصولات پلیمری مورد نیاز در صنعت از قبیل: پلاستیک، لاستیک، الیاف مصنوعی، الاستومر، رزین ها، چسب‌ها و الیاف مصنوعی آموزش داده می‌شود.
تکنولوژی و علوم رنگ: در این گرایش فرمولاسیون رنگها تهیه می‌شود، به این صورت که با توجه به کاربرد رنگ و محل مورد استفاده از رنگ، خواص و ویژگی‌های آن بررسی و پیش بینی شده و در نهایت فرمولاسیون آن ارائه می‌گردد.
دروس رشته تکنولوژی و علوم رنگ در دو بخش قرار می‌گیرد:
1- سنتز مواد رنگزا
2- پوشش‌دهی روی سطوح فلزی و غیر فلزی
گرایش‌های کارشناسی ارشد
رشته مهندسی پلیمر در چهار گرایش: پلیمریزاسیون – کامپوزیت - نانو فناوری - پلیمر
رشته مهندسی پلیمر و صنایع رنگ در دو گرایش: صنایع چاپ – صنایع رنگ
گرایش های دکترا
رشته مهندسی پلیمر در سه گرایش: مهندسی پلیمر و صنایع رنگ- پلیمر- صنایع پلیمر
وظایف یک مهندس پلیمر
یک مهندس پلیمر دارای وظایف متعدد می‌باشد که به مهمترین موارد آن اشاره می‌کنیم:
- طراحی فرمولاسیون انواع پلیمرها و تهیه دستورات مورد نیاز برای ساخت آنها
- طراحی فرمولاسیون انواع رنگها (پوششهاي پليمري) و فرآیند تولید آنها
- طراحي فرمولاسيون انواع رزينهاي صنعتي اعم از رزین‌های آلکید، آمینو، فنولیک، اکریلیک، اپوکسی و ... .
- طراحي واحدها و فرآيندهاي ساخت رزينهاي صنعتي و مهندسي توليد و کنترل کيفي آنها
- طراحی فرمولاسیون انواع مرکب‌های چاپ
- طراحی انواع پوشش‌های پلیمری مصنوعی در صنايع مختلف از جمله: صنايع برق و الکترونيک، صنايع غذايي و کاغذ سازی و نيز فرمولاسيون و ساخت انواع مرکبها ي چاپ
- کارشناسی تهیه پوششها و نظارت بر اجرای عملیات رنگ‌آمیزی
- طراحی، تولید و تبدیل پلیمرها بر مبنای فناوری نانو
- طراحي واحدهاي ساخت مواد پلیمری از جمله لاستیک، پلاستیک و کامپوزیت
- مهندسي توليد و نظارت بر کل فرآيند توليد رنگ و نيز کنترل کيفي محصولات توليدي در كارخانجات توليد پوششهاي پليمري
- بازرسي پيمانکاري‌هاي رنگ‌آميزي (عمليات آماده‌سازي و اعمال مواد پوششي) در صنايع بزرگي همچون صنايع نفت و گاز، پتروشيمي، برق، آب ، سازه‌هاي فلزي و بتني، صنايع خودروسازي، لوازم خانگي و ....
- طراحي فرآيندهاي رنگرزي انواع منسوجات بافته ونبافته، چرم و … ، نظارت بر عمليات رنگرزي و نيز کنترل کيفيت محصولات رنگرزي شده.
آینده شغلی مهندسی پلیمر
مهندسی پلیمر نسبت به سایر رشته‌های مهندسی تقریبا جوان می‌باشد همچنین دارای کاربرد گسترده در بسیاری از صنایع می‌باشد و می‌توان به جرات گفت که فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به راحتی در بسیاری از صنایع مشغول به کار شوند. در دنیای امروزی استفاده از محصولات پلیمری به طور چشمگیری افزایش یافته است و چه بسا محصولات پلیمری که در زندگی نقش کلیدی دارند. از کاربرد‌های مهندسی پلیمر در صنایع مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در صنعت بسته بندی: هدف اصلی در صنعت غذایی از بسته‌بندی کردن مواد غذایی حفاظت غذا در برابر محیط خارجی و فساد ناشی از رطوبت، گرد و غبار، فعالیت ریزاندامگان و ... می‌باشد و امروزه به علت معایب و آسیب های وارده به محیط زیست از سمت ظروف پلاستیکی زیست تخریب ناپذیر، فلزات، شیشه و کاغذ، گرایش
به سمت استفاده از زیست پلیمرهای تخریب پذیر در انواع بسته‌بندی‌ها گسترش یافته است.
در صنعت پزشکی، مواد پلیمری در کاشتنی‌های پزشکی و تجهیزات پزشکی به کار می‌روند برای نمونه نخ بخیه، مفصل‌های جایگزین، لنز‌های داخل چشم، پانسمان جراحی و ....
صنعت نساجی، صنعتی است که به تولید الیاف مختلف، تبدیل کردن الیاف به نخ و نخ به پارچه و همچنین بسیاری از موارد دیگر می پردازد. لازمه ی تولید الیاف هایی با ویژگی های مختلف از جمله استحکام بالا ، مقاومت حرارتی بالا و... نیازمند تدبیر یک مهندس پلیمر می باشد.
از ملموس‌ترین کاربرد‌های پلیمر در صنعت برق و الکترونیک انواع روکش‌های سیم و کابل می‌باشد همچنین پلیمرهای به واسطه اینکه عایق بسیار خوبی در برابر جریان الکتریکی می‌باشند کاربرد بسیار وسیعی در صنعت برق و الکترونیک پیدا کرده‌اند. امروزه به طور وسیعی از مواد پلیمری در ساخت قطعات ماشین استفاده می‌شود. همچنین در صنایع کشاورزی، صنایع حمل و نقل، صنایع نظامی به طور گسترده از مواد پلیمری استفاده می‌شود.
با توجه به مطالب گفته شده فارغ التحصیلان رشته مهندسی پلیمر می‌توانند در تمام حوزه‌های ذکر شده مشغول به کار شوند .این نکته قابل ذکر است که با توجه به جدید بودن تعداد زیادی از دستاورد‌های این رشته در جهان و رقابت کشور‌ها بر سر تولید محصولات جدید و با ارزش افزوده بالا، فرصت برای پیشرفت و نوآوری مهندسان پلیمر بسیار فراوان است و البته این بستگی به علاقه و پشتکار افراد نیز دارد.
فارغ التحصیلان مهندسی پلیمر در گرایش‌های تکنولوژی و علوم رنگ می‌توانند در کارخانه‌های رنگ سازی و به ویژه صنعت پوشش‌دهی مشغول به کار شوند. این امکان نیز وجود دارد که مهندسان پلیمر در دفاتر مهندسین مشاور و وزارتخانه و سازمانهای دولتی مربوط به واحد‌های برنامه ریزی صنایع تولید پلیمر مشغول به کار شوند.
