رشته‌ی مهندسی پزشکی از جمله رشته‌های کاربردی و پر در آمد در عرصه‌ی جدید می‌باشد که تلفیقی از دو رشته‌ی مهندسی و پزشکی بوده و با دارا بودن نقش بسیار اساسی در تشخیص و درمان انواع بیماری‌ها، بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. این رشته دارای گرایش‌های مختلفی بوده و در بسیاری از زمینه ها کاربرد دارد.
معرفی رشته مهندسی پزشکی
مهندسی پزشکی رشته‌ای است که باعث پیشرفت دانش در زمینه مهندسی، زیست شناسی و پزشکی میشود. در واقع رشته مهندسی پزشکی از طریق فعالیتهای چند رشته‌ای که علوم مهندسی را با علوم پزشکی و اقدامات بالینی ادغام می‌کند، باعث بهبود سلامتی انسان میشود.
این رشته برای درک، تعریف و حل مشکلات زیست شناسی و پزشکی، اصول و روش های مهندسی و فیزیکی را تا علوم زیستی و علوم پزشکی اعمال می‌کند. امروزه با افزایش امید به زندگی همراه با پیشرفت در تکنولوژی‌های جدید پزشکی و دارو‌های جدید، مهندسی پزشکی به یک منطقه استراتژیک برای گسترش سریع در کشورهای توسعه یافته و همچنین در حال توسعه تبدیل شده است.
هدف اصلی در رشته مهندسی پزشکی
هدف اصلی مهندسی پزشکی ساخت و نگهداری تجهیزات و نیز ساخت ابزار‌های پزشکی با هدف پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های مد نظر است که این توانایی را دانشجویانی که در این زمینه تحصیل میکنند با تلفیق یادگیری علوم مهندسی و علوم پزشکی کسب میکنند، پس در حقیقت این رشته به کار بستن علوم فنی و مهندسی در کمک
رساندن به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها می‌باشد .
چه افرادی در این رشته موفق هستند؟
علاقه مندان به این رشته‌ی مفید و کاربردی باید در درجه‌ی اول علاقه‌مند به گرایش مهندسی بوده، زیرا اگرچه این رشته نام پزشکی دارد اما بیشتر واحد های آن مهندسی است و نیازمند تسلط به دروس ریاضی و فیزیک را دارد و ثانیا علاقه مند به علوم پزشکی باشند تا بتوانند طراحی درست، به جا و هدفمندی از این ابزار داشته باشند.
نکته قابل توجه اینکه مهندسی پزشکی نقش بسیار اساسی در تشخیص و درمان انواع بیماری‌ها دارد.
مهندسی پزشکی یکی از جدیدترین رشته‌هایی است که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و به گونه‌ای موثر دقت در تشخیص را گسترش داده که تشخیص بدون دستگاه ها امکان پذیر نیست. از جمله دستگاه‌هایی که تاکنون کمک‌های شایانی به پزشکی نموده‌اند عبارتند از: MRI، CT-Scan، EEG،ECG. و از جمله وسایل و ملزومات درمانی که باعث شده بیماران به گونه‌ای تحت درمان قرار گیرند می‌توان به سمعک، دیالیز و کاربرد‌های گوناگون لیزر اشاره کرد.
آینده‌ی شغلی رشته مهندسی پزشکی:
حال سوالی که به ذهن می آید اینکه پس از تحصیل در رشته مهندسی پزشکی چه آینده ی شغلی در انتظار ماست؟
به طور کلی زمینه‌ی کار یک کارشناس مهندسی پزشکی در سه بخش اصلی قرار می گیرد:
1- طراحی و ساخت
2- تعمیر، نگهداری و بهینه سازی تجهیزات پزشکی
3- بازاریابی و خرید و فروش تجهیزات پزشکی
طراحی و ساخت:
1. طراحی و ساخت دستگاه‌های اندازه گیری پزشکی و بیمارستانی: مانند دستگاه‌های دریافت کننده سیگنال‌های قلب.
2. طراحی و ساخت اندام‌های مصنوعی بدن و موادی که در تشخیص و درمان بیماری ها به کار می‌رود.
3. طراحی و ساخت قسمت‌های مکانیکی و برقی سیستم‌های تصویرگر در پزشکی مانند رادیوگرافی، سونوگرافی و ....
4. طراحی و ساخت دستگاه های آزمایشگاهی و الکترونیکی و یا تجهیزات مربوط به آنها مانند دستگاه هایی که عناصر موجود در خون را اندازه گیری می کنند مثلا دستگاه اندازه گیری قند خون.
تعمیر، نگهداری و بهینه سازی سازی تجهیزات پزشکی:
از دیگر زمینه‌های کاری در مهندسی پزشکی همانطور که از اسم آن پیداست تعمیر، نصب، راه اندازی و نگهداری تجهیزات پزشکی می‌باشد اما توجه به این نکته ضروری است که دستگاه های پزشکی بسیار گران قیمت هستند و تعمیر و نصب و راه اندازی آنها کار ساده ای نیست و نیاز به نیروی مجربی که دارای اطلاعات کافی در مورد قطعات و اجزای دستگاه باشد دارد.
همچنین مسئله‌ی بهینه سازی به روش های مختلف، از جمله تلفیق روش‌ها با هم مطرح است به گونه ای که بهترین عملکرد مورد انتظار را از دستگاه دریافت کنیم. دامنه کاربری این زمینه چنان وسیع است که اکنون سالانه چند صد مقاله در معتبر‌ترین نشریات جهانی مهندسی پزشکی در این زمینه چاپ میشود.
بازاریابی و خرید و فروش تجهیزات پزشکی:
بدون هیچ شکی با توجه به افزایش امید به زندگی در جهان و ارتباط این رشته و در حقیقت تجهیزات پزشکی با سلامتی انسان یکی از پر‌درآمد‌ترین صنایع جهانی است.
گرایش‌های رشته‌ی مهندسی پزشکی در مقاطع مختلف:
خب حالا اگر با توجه به شناختی که از این رشته پیدا کردید علاقه مند به ادامه تحصیل دراین رشته شدید لازم است بدانید که این رشته دارای گرایش‌های مختلفی در مقاطع متفاوت می باشد:
گرایش های رشته مهندسی پزشکی در مقطع کارشناسی:
گرایش بیوالکتریک
گرایش بیومکانیک
گرایش بیو مواد (بیومتریال)
گرایش بیوالکتریک (Bioelectric):
به طور مختصر، بیوالکتریک را می توان علم استفاده از اصول الکتریکی، مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی دانست.
دانشجویان پس از یادگیری علوم پایه مانند ریاضی و فیزیک و به طور مختصری علوم پایه ی پزشکی با مدار های الکتریکی و تکنیکهای به کار رفته در تجهیزات پزشکی آشنا میگردند.
گرایش بیومکانیک (Biomechanics):
این گرایش به استفاده از مکانیک کلاسیک در زمینه ی سیستم های بیولوژیکی مانند انسان، جانوران، گیاه، اندام، یاخته(سلول) می پردازد. از جمله پیشرفت هایی که تاکنون در این گرایش صورت گرفته می توان به ساخت قلب مصنوعی، دریچه‌های قلب، ساخت مفصل مصنوعی، ساخت ارتزها و پروتزها اشاره کرد.
گرایش بیو مواد (Biomaterial):
تحقیقاتی که در این گرایش صورت می گیرد به طور معمول بر روی آماده سازی انواع مواد طبیعی و مصنوعی ، طراحی ، روش ساخت و قالب گیری نهایی ماده و در آخر اصلاح مواد برای کاربرد اختصاصی در پزشکی است. لازمه‌ی پیشرفت در ساخت انواع مدل های وسایل پزشکی، داشتن درک درستی از علم شیمی و فیزیک مواد و زیست شناسی می باشد.
گرایش های رشته مهندسی پزشکی در مقطع کارشناسی ارشد:
در مقطع کارشناسی ارشد این رشته در دو زیر مجموعه مهندسی مکانیک و مهندسی برق ارائه می شود.
گرایش‌های این رشته در زیر مجموعه مهندسی مکانیک:
گرایش بیومکانیک
گرایش مهندسی توانبخشی
گرایش مهندسی ورزش
گرایش های این رشته در زیر مجموعه مهندسی برق:
گرایش بیوالکتریک
گرایش اطلاعات پزشکی
گرایش مهندسی ورزش
گرایش های رشته مهندسی پزشکی در مقطع دکترا:
مهندسی بیومکانیک
مهندسی بیومتریال
مهندسی بیوالکتریک
توجه شود که داشتن مهارت و تخصص در هر رشته از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی به شمار می آید. اگرچه امروزه تعداد فارغ التحصیلان هر رشته افزایش یافته ولی فقط تعداد محدودی دارای مهارت لازم و تخصص خوبی در زمینه رشته خود می باشند، به عبارتی اگرچه شرایط بازار کار کشور نامناسب باشد ولی مهندس پزشکی که با علاقه وارد این رشته شده است و مهارت خوبی در این زمینه کسب کرده باشد به راحتی می‌تواند موقعیت های شغلی مناسب و مرتبط با رشته خود را پیدا کرده و به درآمد‌های عالی دست پیدا کند.