انواع سهمیه‌های کنکور
سهمیه کنکور یکی از موارد مهمی است که تأثیر زیادی در قبولی یا عدم قبولی داوطلب دارد. غالب‌ترین سهمیه‌ای که برای کنکور سراسری در نظر گرفته می‌شود، سهمیه مناطق است که اکثر داوطلبان کنکوری را افراد این سهمیه تشکیل می‌دهند. موارد دیگری مانند سهمیه شاهد، ایثارگران، رزمندگان، سهمیه مناطق محروم و ... نیز از جمله دیگر سهمیه‌های کنکور هستند که برخی داوطلبان کنکور سراسری شرایط آن را دارند. در این مطلب به معرفی انواع سهمیه‌های کنکور و نحوه و میزان تأثیر آن بر نتیجه نهایی کنکور فرد می‌پردازیم.
انواع سهمیه‌های کنکور – سهمیه مناطق
یکی از شلوغ‌ترین سهمیه‌های کنکور که بیشترین درصد داوطلبان کنکوری را به خود اختصاص داده است، سهمیه مناطق است. این سهمیه خود به سه بخش منطقه 1، منطقه 2 و منطقه 3 تقسیم شده است که معمولاً تعداد داوطلبان منطقه 2 از مناطق 1 و 3 بیشتر است. برای اینکه چگونگی تأثیر این سهمیه را متوجه شوید برایتان مثالی می‌زنیم: فرض کنید در رشته خاصی در دانشگاه مشخصی 100 نفر پذیرش می‌شوند. از بین این 100 نفر، 30 نفر را دانشجویان منطقه 1، 50 نفر را دانشجویان منطقه 2 و 20 نفر را دانشجویان منطقه 3 تشکیل می‌دهند. علت این تقسیم‌بندی این است که تعداد داوطلبان منطقه 2 از منطقه 1 بیشتر است و منطقه 1 نیز از منطقه 3 داوطلب بیشتری دارد. به علاوه از آنجا که بیشتر رتبه‌های برتر کشوری به منطقه 1 تعلق دارند، در صورتی که چنین قوانینی وضع نشود، اکثر صندلی‌های دانشگاه‌ها را داوطلبان منطقه 1 پر می‌کنند که با توجه به امکانات بیشتری که دارند، عادلانه نیست. با این وجود برخی رشته‌ها هستند که پذیرش آنها به صورت کشوری صورت می‌گیرد؛ یعنی ملاک قبولی در آن رشته‌ها رتبه کشوری داوطلب است که عموماً به رشته‌های پرطرفدار و در دانشگاه‌های سطوح بالاتر تعلق دارد.
تعداد افرادی که برای پذیرش از هر یک از مناطق 1، 2 و 3 در نظر گرفته می‌شوند، هر ساله متفاوت بوده و به تعداد داوطلبان شرکت‌کننده کنکور هر منطقه در آن سال بستگی دارد. در صورتی که داوطلبی مشمول سایر سهمیه‌های کنکور نشود، به طور پیش‌فرض سهمیه مناطق برای او در نظر گرفته خواهد شد.
منطقه 1: داوطلبان بخش‌های مرکزی شهرستان‌های تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد جزء سهمیه منطقه 1 قرار می‌گیرند. شمیرانات تهران نیز جزء منطقه 1 محسوب می‌شود.
منطقه 2: بخش‌های مرکزی اکثر شهرستان‌های کشور در این منطقه قرار می‌گیرند، به جز شهرستان‌های محروم که در منطقه 3 به آن اشاره شده است. البته توابع شهرستان‌ها جزء منطقه 2 قرار نمی‌گیرند.
منطقه 3: داوطلبان مناطق محروم، داوطلبان معلول و داوطلبانی که دو سال آخر تحصیلشان را در خارج از کشور سپری کرده باشند، در این دسته جای می‌گیرند. استان‌هایی مانند ایلام، بوشهر، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه و کهگیلویه و بویراحمد جزء مناطق محروم به حساب می‌آیند.
انواع سهمیه‌های کنکور – سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا
یکی از سهمیه‌های کنکور به داوطلبان متعلق به خانواده‌های گرامی شهدا، آزادگان، جانبازان و رزمندگان اختصاص دارد. این سهمیه خود انواع مختلفی دارد.
سهمیه 25 درصد ایثارگران: داوطلبانی که جزء همسر یا فرزندان شهدا، آزادگان یا همسر و فرزندان آنها، جانبازان بالای 25 درصد و همسر و فرزندان آنها باشند، جزء سهمیه 25 درصد ایثارگران به حساب می‌آیند.
سهمیه 5 درصد ایثارگران: جانبازان با درصد جانبازی کمتر از 25 درصد و همسر و فرزندان آنها و فرزندان رزمندگانی که حداقل 6 ماه حضور داوطلبانه در جبهه‌ها داشته‌اند، مشمول سهمیه 5 درصد ایثارگران می‌شوند.
داوطلبان مشمول سهمیه ایثارگر باید حداقل 70 درصد تراز آخرین نفر پذیرش شده در سهمیه آزاد یک رشته را کسب کنند تا در آن رشته قبول شوند.
سهمیه رزمندگان: شامل رزمندگانی می‌شود که حداقل 6 ماه به صورت داوطلبانه در جبهه‌ها حضور داشته‌اند. داوطلبان مشمول این سهمیه باید حداقل 75 درصد نمره کل آخرین نفر پذیرش شده در سهمیه آزاد یک رشته محل را کسب کنند تا در یک رشته قبول شوند.
سهمیه خانواده شهدا: که شامل پدر، مادر، خواهر و برادر شهید می‌شود.
نکته: داوطلبانی که از سال 1376 به بعد از سهمیه ایثارگران و رزمندگان استفاده کرده‌اند، با استفاده از این سهمیه‌ها می‌توانند تنها یک بار در رشته‌های دوره روزانه و دو بار در دوره‌های شبانه، پیام نور، غیرانتفاعی، مجازی و پردیس پذیرفته شوند. داوطلبانی که از سال 1368 به بعد از سهمیه‌های رزمندگان بسیجی، ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت جهاد کشاورزی استفاده کرده‌اند نیز تنها یک بار در دوره‌های روزانه و دو بار در دیگر دوره‌ها امکان استفاده از این سهمیه‌ها را دارند.
همچنین داوطلبانی که با استفاده از سهمیه خانواده شهدا، ایثارگران و رزمندگان در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی پذیرفته شده‌اند، به علت تحصیل رایگان، به مدت سال‌های تحصیلشان تعهد خدمت دارند.
انواع سهمیه‌های کنکور – سهمیه مناطق محروم رشته‌های غیرپزشکی
یکی از سهمیه‌های کنکور، سهمیه مناطق محروم رشته‌های غیرپزشکی است. داوطلبان بومی استان‌های ایلام، بوشهر، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، هرمزگان، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد حداقل 40 درصد از ظرفیت کدرشته‌های روزانه ناحیه‌ای، قطبی و کشوری را به خود اختصاص می‌دهند.
انواع سهمیه‌های کنکور – سهمیه مناطق محروم رشته‌های آموزش پزشکی
قرار است در آزمون 1400 به اندازه 30 درصد ظرفیت رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی از داوطلبان بومی استانی و در برخی شهرها از بومی شهری یا بخشی پذیرش شوند. در صورتی که پذیرش بدین طریق صورت گیرد، پذیرفته‌شدگان تعهد خدمت به مدت سه برابر دوران تحصیل در خدمات محروم را دارند. این تعهد خدمت باید در مناطق محروم انجام شود و قابلیت خرید یا جابه‌جایی ندارد. همچنین داوطلبانی که با این سهمیه پذیرفته شده‌اند، اجازه تغییر رشته یا محل تحصیل خود را ندارند.
انواع سهمیه‌های کنکور – سهمیه داوطلبان بومی مناطق زلزله‌زده استان کرمانشاه
یکی دیگر از سهمیه‌های کنکور که مخصوص داوطلبان بومی برخی شهرستان‌های استان کرمانشاه از قبیل اسلام‌آباد غرب، ثلاث باباجانی، دالاهو، سرپل ذهاب، پاوه، روانسر، قصر شیرین، گیلانغرب، و ... است. داوطلبانی مشمول این سهمیه می‌شوند که در زمان وقوع زلزله در این مکان‌ها در حال تحصیل در یکی از مقاطع تحصیلی دهم، یازدهم و دوازدهم (دوم دبیرستان، سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی) بوده‌اند. در صورتی داوطلبان این سهمیه در یک رشته محل خاص پذیرفته می‌شوند که 80 درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در سهمیه آزاد در رشته‌های غیرپزشکی و 85 درصد در رشته‌های پزشکی را کسب کرده باشند.